Meer dan 120 bezoekers hebben zich verzameld in het auditorium van AKI-Artez, Hogeschool voor de kunsten te Enschede, voor de slotavond van het programma "smalle beurs - kleine huisjes". Op donderdagavond 24 september jl. werd op deze locatie middels een inspiratieavond de aftrap gegeven voor de ontwerpwedstrijd die het Architectuurcentrum Twente heeft uitgeschreven , met als thema "smalle beurs - kleine huisjes" .

De prijsvraag sluit aan bij de uit de Verenigde Staten overgekomen "Tiny House movement". Deze beweging gaat niet alleen over kleine (soms mobiele) huisjes, maar rijkt verder door een statement te willen maken tegen "voortdurend groter" .

Deze introductieavond trok veel publiek en landelijke belangstelling, hetgeen aan het aantal inzenders voor de ontwerpwedstrijd was te merken.

Uiteindelijk zijn 51 ontwerpen ingezonden (het ontwerp moest gepresenteerd worden in een bananendoos) door zowel amateurs als professionele ontwerpers. De inzendingen zijn tentoongesteld op 7 en 8 november 2015 tijdens het Frankenstein festival in de Performance Factory en waren vervolgens te zien in het deels leegstaande winkelcentrum De Zuidmolen in Enschede. Vanwege de grote belangstelling is deze expositie verlengd tot vandaag (28 januari 2016).

Een deskundige jury heeft zich gebogen over de kwaliteit en originaliteit van de inzendingen en zowel een winnaar vastgesteld voor de amateurs als voor de professionele ontwerpers. Het publiek heeft zich via internet kunnen uitspreken over de ingediende ontwerpen. Vanavond worden de prijswinnaars bekend gemaakt en zal stil gestaan worden bij de wijze waarop de kleine huisjes afwijken van cq passen in het huidige bouwbesluit. Ook zal ingegaan worden op de ontwikkelingen en mogelijkheden voor de "kleine huisjes beweging" in de nabije toekomst.

Peter van Roosmalen, coördinator van het architectuurcentrum opent de avond met een doorkijkje naar het programma van het Architectuurcentrum Twente in 2016.

Voor nadere bijzonderheden verwijst Peter naar de website www.architectuurcentrumtwente.nl en naar de Architectuurcentrum Twente accounts op linkedin, facebook en twitter. Nog steeds organiseert het architectuurcentrum de publieksavonden "gratis" . De financiële mogelijkheden worden echter steeds moeizamer, reden waarom Peter een oproep doet voor een vrijwillige bijdrage en wijst op de mogelijkheden van het donateurschap.

Vervolgens geeft Peter het woord aan de moderator van deze avond, architect (te Diepenheim) Robert ten Dam , die ook de presentatie op zich nam tijdens de "kick-off" meeting op 24 september jl. Robert memoreert dat hij al eerder ervaring heeft opgedaan met kleine huisjes, o.a. in Brazilië. Robert geeft aan dat een jury bestaande uit Lena van der Wal (artist designer te 's Gravenhage), Erik Wamelink,( architect te Lievelde) Dirk Roetert Steenbrugge (corporatie De Woonplaats te Enschede) en Hein Jan Geerdink (jury voorzitter, architect en docent AKI/Artez) een moeilijke opgave had, vanwege het grote aantal inzendingen en vanwege de enorme diversiteit.

Er is uiteindelijk een winnaar uitgekomen in de categorie amateurs en een winnaar in de categorie professionals. Daarnaast heeft het bezoekende publiek via internet zijn stem in beide categorieën kunnen uitbrengen. Van deze mogelijkheid is veelvuldig gebruik gemaakt.

Bij zowel de amateurs als de professionals wordt vanavond zowel een jury prijswinnaar als een publieksprijswinnaar bekend gemaakt. Hiervoor geeft Robert het woord aan juryvoorzitter Hein Jan Geerdink.

Hein Jan bekent dat de inzending van in totaal 51 ontwerpen met presentaties in een bananendoos zonder verdere vormvereisten de opgave voor de jury, en ook voor het publiek, moeilijk gemaakt heeft. Het was lastig om "appels" met "peren" te vergelijken.

Via internet heeft het publiek 773 stemmen uitgebracht. Daarbij zijn 238 stemmen gevallen op een amateur-inzending en 534 op een ontwerp van een professional.

De jury heeft tijdens een uitgebreide rondgang de tijd genomen om alle ontwerpen goed te beoordelen en is tot een eensluidende winnaar gekomen.

Winnaars:

-publieksprijs amateurs (48 stemmen van de 238): "Tiny House" van Madelon Hermelink uit Denekamp.

-publieksprijs professionals (104 stemmen van de 534): "Blok" van Esther Vroegindeweij, studio Vive Rotterdam

-Juryprijs amateurs : "Huis" van Hans Runge te Enschede

-een eervolle vermelding van de jury kreeg Hans Runge voor zijn inzending "Parasiet"

-Juryprijs professionals: "YoungUp, alles uit de kast halen" van Patrick Vonk en Loran Kampen, buro Boat te Utrecht

-eervolle juryvermeldingen waren er voor de professionals:

"Bladerdek" van Haakon Brouwer te Hilversum, "Silo 094" van Ad Roefs Architect.ETC Tilburg, "EénTweeSlee" van Peter Leeuw BURO 3515 te Vught, "The Tube" van Wouter van Riet Paap, De Ontwerpdivisie te Utrecht, en "Het lichte huisje" van Robbie Neijzen te Amsterdam.

Robert ten Dam dankt de jury voor het vele werk en feliciteert de prijswinnaars. Uiteraard ook een woord van dank aan al die inzenders die vanavond helaas niet in de prijzen zijn gevallen. Zij hebben hoe dan ook bijgedragen aan de ontwikkeling van een fenomeen waarvan we de komende tijd nog veel van gaan horen.

Mark Heethaar, ambtenaar vergunningverlening bij de gemeente Enschede heeft een aantal van de winnende ontwerpen getoetst aan de huidige regelgeving, waaronder het Bouwbesluit 2012. De ontwerpen zijn getoetst op basis van permanente bewoning en met toepassing van de bekende uitzonderingsregels. De conclusie is dat deze uitzonderingsregels veel mogelijk maken. De presentatie en uitkomsten van Marc zijn te zien op de website van het Architectuurcentrum Twente. Mark merkt nog op dat de meeste ontwerpen zien op grote duurzaamheid, waardoor in Enschede de legesvrijstelling van toepassing is.

Vervolgens krijgt Jacqueline Tellinga, gebiedsontwikkelaar particuliere bouw bij de gemeente Almere het woord. Almere heeft zojuist een prijsvraag uitgeschreven inzake Tiny Houses, waarbij kavels beschikbaar komen voor daadwerkelijke realisatie van de winnende ontwerpen. Jacqueline geeft aan dat Enschede op een aantal gebieden voorbeeld voor Almere is. (bijv. de zelfbouw/particulier opdrachtgeverschap in Roombeek, en nu weer de kleine huisjes).

Het Almeerse college heeft een paar jaar geleden het project opgestart met de bouwexpo Tiny Houses. Er zijn relatief weinig kleine (dus ook goedkope) huizen in Almere. de tijd is er rijp voor . Klein is in, klein is ook een levensstijl. De prijsvraag in Almere staat open voor zowel amateurs als professionals (ook voor ontwikkelaars als corporaties). De winnaars verkrijgen het ontwikkelingsrecht op aangewezen locaties. Uitgangspunten: het moet iets nieuws zijn en het moet realiseerbaar zijn. Er zijn 25 kavels beschikbaar voor de winnaars (15 permanente kavels, 7 tijdelijke kavels en 3 kavels zonder infrastructuur), De grond kan gekocht worden , oppervlakte min of meer naar eigen keuze. (Koopprijs € 385/m2, erfpacht: € 19,25/m2/jaar). De winnaars worden begin juli van dit jaar bekend gemaakt.

Tenslotte is de floor voor Jelte Glas (project manager), die samen met architect Daniël Venneman en Arthur van der Lee (mixed media artist) Woonpioniers te Olst vormt.

(www.woonpioniers.nl). Jelte heeft zo'n 5 jaar geleden zijn "modale" leven opgegeven, en is als dakloze gaan wonen in een caravan in een particuliere tuin in Utrecht. Sedertdien is hij ontwikkelaar van kleine huisjes, samen architect Daniël Venneman die de ontwerpen voor zijn rekening neemt. Het motto van Jelte is: "de beste manier van denken is doen" . De ontworpen huisjes zijn bio-based. Woonpioniers ontwerpt en bouwt zelf . Projecten zijn Hermit Houses en Yome (Your Home). Voortdurend worden de grenzen van gangbare regelgeving opgezocht, en is de opgave om met een beperkt budget (€60k) uit te komen, en zo veel mogelijk zelfvoorzienendheid te realiseren.

Jelte vertelt over de strobouwwoning. De strobouwvereniging heeft inmiddels kwalitatief succesvol honderden woningen gerealiseerd. N.a.v. vragen geeft Jelte aan dat de projecten van Woonpioniers niet per se zelfbouwprojecten zijn. Het gaat er ook om dat de klant meedoet met de dingen die hij leuk vindt. Het verdienmodel van Woonpioniers stoelt op haalbare ontwerpen, met repeteerbare onderdelen. Woonpioniers voert desgewenst ook zelf uit.

De afsluitende vragenrond gaat vooral over de prijsvraag in Almere en de mogelijkheden die er misschien in Enschede zijn voor realisatie. Corporatie De Woonplaats wil samen met Stichting Pioneering (innovatietrajecten in de bouw) de realisatie van kleine huisjes in de Enschedese wijk Stroinkslanden mogelijk maken. Aangezien de regelgeving voor sociale woningbouw strakker is dan voor particuliere bouw is het de vraag of een dergelijk initiatief levensvatbaar is. Mark Heethaar wijst er op dat in het buitengebied van Enschede (Fokkerweg) volledig vergunningvrij is gebouwd. Er zijn dus wel mogelijkheden. Jacqueline Tellinga geeft aan dat bij deelname aan de prijsvraag in Almere het de intentie moet zijn om ook tot realisatie te komen. De tijdelijke bebouwingen vallen onder de Wabo-kruimelregeling (tot max. 10 jaar).

Algemeen wordt opgemerkt dat de gehanteerde grondprijzen niet passen bij de principes van de kleine huisjes. "Wat is marktwaarde??" is de onbeantwoorde vraag die blijft hangen.