Datum: donderdag 20 februari, 19:30 uur
Plaats: Speeltuingebouw Pathmos, Vorstmanstraat 25 Enschede
Inleidingen:
Martin Waslander – KAW architecten vertelt over de bijzondere architectuur van Pathmos en de opknapbeurt van de wijk.
Victor Retel Helmrich – KuiperCompagnons presenteert de nieuwbouwplannen voor de Drentse Buurt
Reinout Kleinhans – stadsgeograaf aan de TU Delft onderzoekt en bekritiseert het verschijnsel sociale renovatie
Discussie: Han Pape – hoofdredacteur van Twents opinie weekblad De Roskam
Aantal aanwezigen: ca. 140.
Peter van Roosmalen opent om iets na 19:30 uur de bijeenkomst. Hij heet namens het bestuur en de programmacommissie van het architectuurcentrum allen van harte welkom.
De avondvoorzitter Han Pape stelt de sprekers voor en leidt de avond in. Voor de pauze spreken de heren Waslander en Helmrich over de fysieke aspecten van de renovatie van Pathmos. Na de pauze gaat Dhr. Kleinhans in op de sociale aspecten. Waarna de discussie los kan branden. De avond gaat over architectuur en de plannen voor Pathmos en meer specifiek voor de Drentse Buurt. Na de pauze komen de sociale aspecten aan bod en de discussie. Architectuur is altijd gebaat bij discussie. Maar eerst voor de fysieke aspecten, twee sprekers.
De titel van zijn inleiding luidt, juweeltjes van Pathmos, maar eigenlijk is Pathmos als geheel een juweeltje.KAW is eind 2000 door de Woonplaats gevraagd om een globaal verbetervoorstel te schrijven. Hiertoe is eerst een analyse van de wijk, zoals die nu is, gemaakt. Pathmos is een grote wijk met 1300 woningen, dat is vrij uniek in Nederland. Daar tegenover staat de kleinschaligheid.
Pathmos is een tuindorp, maar wat is dat? Een tuindorp kent een Delftse School architectuur. Hier rusten de ontwerpbeginselen op geborgenheid, gemeenschappelijkheid en harmonie. Pathmos is in 1913 ontworpen door W.K. de Wijs en A.H. op den Noort onder supervisie van E. Bergsma (burgemeester van Enschede). Pathmos werd gebouwd met volkswoningen. Typerend is ook het hart met de school en winkels, dit is een plaats om samen te komen. De wijk is nu echter getekend door de tand des tijd.
Dhr. Waslander laat een aantal plaatjes zien van de wijk nu en vroeger. Hierin komen kenmerken naar voren en is verwatering van de details te zien:
• De gebogen straten, deze scheppen ook weer beslotenheid – een verblijfsomgeving.
• Poorten en pleintjes
• Afwisselende tuinen, woningen aan de straat en met voortuinen
• Markeren met winkels
• Het materiaal gebruik op de begane grond
• Het is een laag metselwerk met een oranje pannen kap
• Ontsluiting van de wijk vindt plaats volgens hoofdstraten (hiërarchisch)
Belangrijk is ook de maatvoering in de wijk. De geschetste identiteit is essentieel en schept het toetsingskader voor de renovatie.
Er zijn 3 elementen geformuleerd om aandacht aan te schenken:
1. je moet de architectuur ervaren
2. de openbare ruimte
3. de grote hoeveelheid woningen (1300)
Dhr. Waslander spreekt zijn waardering uit voor Pathmos, het is ontworpen met aandacht voor de stedenbouwkundige en architectonische details. De wijk is sober, maar gedetailleerd. Het is echter zo dat Pathmos goedkoop is gebouwd. Dat merk je nu. Eind jaren 60 heeft de eerste renovatie plaatsgevonden. In de jaren 80 is een grote renovatie gedaan. Hierbij zijn in het oogspringende dakkapellen (met oranje flanken) aangebracht, is een technische dakrand geplaatst, zijn er aanbouwen gemaakt (waarbij het oog voor detail verloren is gegaan). Bovendien is er een schaalsprong gemaakt. Deze aanpassingen verarmen het rijke beeld van de wijk. Daarnaast is er sprake van een zeer rommelige openbare ruimte.
De vraag is nu hoe ga je om met de 1300 woningen?
KuiperCompagnons had al een stedenbouwkundig onderzoek uitgevoerd. Op de uitgangspunten is door KAW voortgeborduurd. De Woonplaats formuleerde de sociaal-economische uitgangspunten. Bij een grote wijk is het belangrijk dat alle elementen maximaal verweven worden. De taak van KAW is om randvoorwaarden op te stellen waarop strategische keuzes kunnen worden gemaakt op de verweving optimaal plaats te laten vinden.
Wat er in Pathmos gebeurt moet in deze visie passen.
1. KAW schets instrumenten voor de renovatie van 9 typen woningen (in de Spinnerstraat is een modelwoning) Er is een onderhoudspakket en een kwaliteitspakket. Het onderhoudspakket brengt aan de buitenkant details terug naar de basis van de wijk. Het kwaliteitspakket bevat maatregelen als het verplaatsen van de badkamer. Het samenvoegen van woningen, waardoor ruimere woningen ontstaan, en woningdifferentiatie ontstaat. Omdat deze grote woningen misschien te luxe zijn voor Pathmos, is er ook een variant waarbij 3 woningen 2 worden gemaakt (een tussenmaat).
2. Pathmos heeft potentie. Dan moet er ook aandacht besteed worden aan de openbare ruimte. De stoep, straat, identieke lantarenpalen en verzorgd groen.
Daarnaast is er aandacht voor de verbindende elementen in het renovatiemodel. Er is een verbindingsroute voorzien evenwijdig aan de Pathmossingel. Deze weg verbindt de toekomstige brede school (de huidige Pathmosschool) via het parkje met een nieuw te creëren plein in de nieuwe Drentse buurt.
Andere punten zijn dat nieuwbouw een positieve uitstraling op de buurt kan hebben. Het terugdringen van de auto draagt daar eveneens aan bij. Er komt een groene as. En door tuinen samen te voegen (als gevolg van het 3=2 principe) ontstaan meer parkeerplaatsen.
Natuurlijk zijn de geschetste stappen niet overal toe te passen. De bewoner staat centraal in het toepassen van de ingrepen (volgens de filosofie van de Woonplaats). Individueel wordt er met de bewoners gesproken over hun wensen met hun woning. Zo krijg je ook dat er ad hoc wordt samengevoegd.
Deze plannen worden eerst toegepast in een proefgebied van 36 woningen. Hierop wordt sowieso het onderhoud aan de buitenkant gepleegd. De binnenkant kan naar eigen wens worden aangepast, dit werkt wel door in de huur. Naast deze fysieke ingrepen, neemt de Woonplaats gelijktijdig de sociale vernieuwing voor haar rekening. Op stedenbouwkundig niveau wordt met de ingrepen aan de buitenzijde het ritme in de straat teruggebracht. Het oranje van de dakkapellen verdwijnt. De kleuren van Pathmos worden wit en groen. Hoewel een Tuindorp zich aan de straat manifesteert worden ook de binnengebieden aangepakt. Er komen identieke schuren (10m2). Zo wordt voorkomen dat mensen besluiten zelf nog weer bij te bouwen. Ook de schuttingen worden overal hetzelfde.
3 maart start de 3e renovatie in het proefgebied. Na het proefgebied moet gekeken worden of wat op papier bedacht is in de praktijk aanslaat. Naast dat KAW de woningen verbeterd, moet er ook aandacht besteed worden (door anderen) aan de groene ruimte.
Uit de aanwezigen komt de vraag waarom er in zo’n korte tijd moest worden besloten over welke wijziging de bewoner binnenshuis wil doorvoeren? Deze vraag wordt doorverwezen naar de discussie.
KuiperCompagnons heeft het voorlopig ontwerp voor de Drentse buurt opgesteld. Hij richt zich tot de doelgroep, die zeer gemêleerd is. Hierdoor kan het zijn dat hij of te veel uitlegt of te beperkt in zijn begripsvorming blijft.
De Drentse buurt, ligt noordelijk in Pathmos. Een studie naar dit deelgebied wijst uit dat Pathmos een stedenbouwkundige eenheid is met een hoge kwaliteit. Langs de Singel en in het centrale deel is de wijk het meest gaaf. De Drentse buurt heeft een hoge dichtheid en een sobere architectuur. Er is weinig groen. Uit de analyse van Pathmos kwam de Drentse buurt naar voren als een van de gebieden waar vervangende nieuwbouw mogelijk is. Dit is ook de benaderingswijze, het is een proces in wording.
De Drentse buurt is verankerd met Pathmos door 1 of 2 groene ruimtes. Het stratenpatroon blijft in het nieuwe plan gehandhaafd. En de architectuur van de woningen moet in relatie staan tot de bestaande architectuur.
De beleving van de nieuwe Drentse Buurt. De straten waren kenmerkend voor de sfeer van de buurt. Gebogen is beslotenheid. De erfafscheidingen zijn bebouwd. De daken zijn bepalend voor het straatbeeld, m.n. de goothoogte. De hoeken zijn geaccentueerd. Er zit een zeker ritme in de dakkapellen. Soms is er sprake van een doorgaande gootlijn, wat voor een verbinding staat, maar er zijn ook duidelijke verspringen elders. Bij de entrees zijn details/accenten aangebracht. De huidige wijk botst echter met de hedendaagse woonwensen. Toch moet de wijk herkenbaar blijven, dit kan door de architectuur. Bovendien moet het betaalbaar zijn.
KuiperCompagnons heeft een aantal schetsmodellen gemaakt. Het model van de Scheg is de basis van het huidige plan. Er worden 230 woningen gerealiseerd in vijf basistypen, in grotendeels laagbouw. Het wordt gerealiseerd in 2 fasen. In het plan wijkt de bebouwing aan de Usselerweg af, deze is van nature al brokkeliger. Hier komen voorzieningen met appartementen en woningen voor senioren.
In het nieuwe plan is een duidelijk stratenprofiel en –patroon aangebracht. Er is een uniforme bestrating passend bij de gevels. Er zijn geen voortuinen, maar wel achtertuinen. De woningen hebben zo uitzicht op de straat. De woningen zijn aantrekkelijk voor diverse bewoners. Er zijn geen doorgaande achterpaden.
De dakhelling blijft gelijk met de huidige en wordt van keramiek. Er komt een variatie in de woningen door de uitbouw. Deze wordt van een eigentijds materiaal.
Het wonen in het nieuwe plan wordt betaalbaar, flexibel, behoudt zicht op de straat, zolders, variabel.
Afsluitend trekt dhr. Helmrich een vergelijking met Vreewijk in Rotterdam, een wijk die al is geherstructureerd. Toch is Pathmos evenals Vreewijk uniek.
De sociale renovatie, maakbaarheid voor/door wie? Wat is nu eigenlijk maakbaarheid? En wat is sociale renovatie? Zijn sloop en nieuwbouw oplossingen? Sloop en nieuwbouw brengen gedwongen herhuisvesting met zich mee, dit valt mensen vaak zeer zwaar. Zijn inleiding bevat aan het eind ook een aantal aanbevelingen aan woningcorporaties en de gemeente.
Sociale renovatie of sociale maakbaarheid door herstructurering. Dit is afkomstig uit de nota stedelijke vernieuwing. Hierin wordt een sterke sturingsgedachte op de woningvoorraad beoogd. Door de maakbaarheid moet differentiatie optreden (menging). Zo kan de eenzijdige bevolkingssamenstelling worden doorbroken. Een concentratie minderheden wordt als ongunstig ervaren. Maar kun je met de woningvoorraad sociale aspecten sturen? Is sloop een oplossing?
Als het een oplossing is, dan vereist het van tevoren een duidelijk probleem:
- Ernstige bouwtechnische tekorten zijn een reden voor sloop
- Verbeteren van het imago van de wijk, dan zou sloop een oplossing kunnen zijn
- Maar sociaal, dan geldt nee, tenzij...
Je neemt namelijk niet de bron weg, je creëert hooguit een verschuiving. Dus dit kan alleen als er een sterk parallel sociaal spoor wordt ingezet naast het renovatieplan (werkzoekend, schuldhulp, verslavingszorg, etc.)
De nieuwbouw na sloop in de Drentse Buurt is 30% betaalbare huur, 50% dure huur en 20% koop. Dit om een wooncarrière binnen de wijk te bevorderen. Ook komen er eengezinswoningen en 55+woningen. Zo worden er meer keuzemogelijkheden gecreëerd. Van de wieg tot aan het graf in het Drentse Buurt.
Het probleem van sloop is dat de bewoners van de te slopen huizen genoodzaakt worden te verhuizen. Dit is zeer ingrijpend. Van buitenaf wordt dit vaak onderschat. De vraag blijft echter of er al verhuisplannen waren, dan brengt het wel voordelen mee: een urgentiestatus en een kostenvergoeding. Een goede begeleiding van het herhuisvesten vergroot het succes van dit proces.
In Den Haag was er bij een vergelijkbare herhuisvestingsituatie bijvoorbeeld een spijtoptantenregeling. Zodat bij onvrede nog een keer een aanspraak gedaan kon worden op de verhuishulp. Maar hoe gaat dit in Pathmos. Er is hier herhuisvesting via bemiddeling. Per individu wordt gekeken naar de woonwensen en de voorkeurswijk. Van de 217 genoodzaakte verhuizers blijven er 60 in Pathmos, dat is veel. Zij hebben een binding met de wijk. 140 huishoudens gaan weg, de reden hiervan is onbekend. 17 huishouden kozen voor een wisselwoning, zo kunnen zij terugkeren als de nieuwbouw gereed is.
Sociale maakbaarheid door herstructurering is beperkt. Hier heeft de overheid de mogelijkheden van overschat. Het kan wel, maar dan moeten er goede voorwaarden worden gecreëerd. Als er gesloopt wordt, moet iedereen daarna trots zijn op de wijk. Het samenleven in een wijk, kan je niet regisseren. Dat moet je aan de bewoners over laten, die kunnen dat zelf. Alleen als het mis dreigt te gaan, moet er worden ingegrepen.
Er zitten een hoop positieve punten aan de aanpak van Pathmos:
• het tuindorpkarakter blijft behouden (de kwaliteiten worden meegenomen in de overwegingen)
• er is een combinatie van fysiek en sociaal
• er is een individuele benadering (o.a. het vitaliseringproject)
• in overleg wordt er naar herhuisvesting gezocht
• er zijn keuzemogelijkheden voor de renovatie, naar eigen wens – geen maakbaarheid van boven af opgelegd
Maar in Pathmos is werken aan onderling vertrouwen hard nodig (een situatie die is gegroeid door het verleden).
Met het plan voor Pathmos worden hoge verwachtingen geschapen. Door de woningdifferentiatie wordt er met name gemengd op inkomen en niet zozeer ter bevordering van de integratie. Er moet ook sprake zijn van een hernieuwde gemeenschapszin, maar willen mensen wel intensief contact?
Met de volgende aanbevelingen sluit dhr. Kleinhans zijn inleiding af:
• Hou de vaart erin!
• Fysiek en sociaal dienen altijd te worden afgestemd om de sociale renovatie te behouden
• Zorg voor stevig beheer tijdens de renovatie (om getto vorming te voorkomen – criminaliteit en onveiligheid)
• Sterke bewonersparticipatie zorgt voor meer kwaliteit
• Pas plannen eventueel na het eerste deel van de renovatie aan (wees flexibel)
• Vier successen samen!
Discussie
Dhr. Pape stelt voor om ook in de discussie enige structuur aan te brengen. En daarom een splitsing te maken in twee delen, evenals bij de inleiders, in fysieke aspecten en vervolgens de sociale aspecten.
Lammerink Heeft het idee dat de sprekers met mooie praatjes proberen de sloop van Pathmos te verkopen namens de opdrachtgever: de Woonplaats. Is een rij woningen met een doorlopende goot zo bijzonder. En op sociaal vlak lijkt het er op dat ze willen zeggen, maak dat je wegkomt! Het is gewoon de bedoeling om er een yuppenwijk van te maken. Waarom laat de Woonplaats andere hun sloopplannen verkopen?
Mevr. S. Heyl – de Woonplaats is namens de Woonplaats aanwezig. Zij wijst er op dat de avond door het architectuurcentrum is georganiseerd, en dat zij niet zijn gevraagd om te spreken. Het is ook een discussieavond in het belang van de architectuur.
Dhr. Astrego (stedenbouwkundige) was 20 jaar geleden betrokken bij de grootschalige renovatie van de wijk. Hij vraagt zich af waarom er niet geleerd is van het verleden? De verhalen van nu lijken op die van toen.
Mevr. R. Kooimans – bewoner van Pathmos is bang voor opnieuw een raffelige afwerking en eenzijdigheid als gevolg van een gebrek aan financiën voor de gehele uitvoering van de plannen.
Dhr. Waslander reageert hierop. Vanuit de Woonplaats wordt voldoende geld beschikbaar gesteld voor de woningen. Hiermee werkt KAW vanuit de analyse.
>> Ook voor de Drentse Buurt is er voldoende geld voor de woningen.
Dhr. Helmrich zegt dat de Drentse Buurt een duivelse opdracht is. De aansluiting op de bestaande wijk vereist veel creativiteit. Om de sfeer te behouden is er natuurlijk altijd geldgebrek. Hij kan geen volmondig ja zeggen op de vraag of er voldoende geld is voor zijn plannen. Er wordt nog aan de calculaties gewerkt.
>> Vanuit de gemeente moet daarbij worden geïnvesteerd in de groene ruimtes.
Dhr. Abels (architect) maakt zich zorgen. Het is lastig om in de Drentse Buurt kwaliteit te scheppen. Dhr. Waslander heeft het makkelijker hij krijgt meer kwaliteit in de basis mee. Het is lastig om de details in de nieuwbouw te behouden. Hiervoor moeten mogelijkheden worden gecreëerd.
Mevr. Heyl reageert hier namens de Woonplaats op dat de Woonplaats er alles insteekt om de kwaliteit te bewerkstelligen. Zeker als het gaat om het aansluiten op Pathmos.
Dhr. Bleeker (gemeente) wordt de vraag voor gelegd of de gemeente wel een oogje in het zeil houdt? Dat gebeurt. Er komen ruime woningen (een pluim voor de Woonplaats). Er is aandacht voor detail. De investeringen in de openbare ruimte zijn nog niet rond, hier moet de gemeente nog aan werken. Er zijn echter overal in de gemeente plannen, dit moet zij allemaal proberen bij te houden.
Dhr. Valentijn zit in het panel en de commissie van de 1e renovatie. 60% van de inspraak wordt hooguit in de plannen verwerkt. Kan er naar de bewoners geluisterd worden? Hij heeft met de commissie de verantwoording voor een aantal straten in de wijk. Hij geeft toe dat ook hij de plannen met een open vizier en vertrouwen tegemoet moet treden (en treedt).
Mevr. Schipper (student HBO en bewoner) vindt dat er veel onduidelijkheid is. Er is bijvoorbeeld geen maquette. Zo hebben de bewoners niet iets tastbaars. En kan er geen gemeenschappelijk trots gekweekt worden. Waarom is alles toch al gestart? Dit maakt het niet makkelijker.
Dhr. Ruysendaal: is verantwoordelijk voor het technische deel van de verbouwing vanuit de Woonplaats. Hij vindt dat er wel degelijk aandacht is besteed aan de communicatie. Er zijn presentaties met altijd de laatste plaatjes. En ze gaan regelmatig de wijk in. Maar hij moet toegeven dat er niets permanents is.
V. Vorst – buurtpanel de Dikke Steen is al 50 jaar bewoner van de wijk. Men wil de bewoners behouden met een sociaal plan. Er zijn alleen zoveel verhalen. Aan de Drentse Buurt is 20 jaar niets gedaan en wordt dan ineens gesloopt. Dat omdat 20 jaar geleden het geld op was.
In de buurt is wel animo om wat van de wijk te maken, maar daar moet van de zijde van de uitvoerder ook wat tegenover staan. Er moet ook daadwerkelijk iets gemaakt worden. Zoals de afwerking nu gebeurt dan hoeft het niet. De keuken zit in het midden van de woning, bij brand kun je geen kant op. Dat je dan het interieur kan kiezen is wel weer mooi. Maar met de individuele benadering wordt weer een beetje de indruk gewekt van verdeel en heers.
Mevr. Uit het buurtpanel vult dhr. V. Vorst aan. Zij heeft anderhalf jaar moeten wachten op een prullenbak voor het zwerfvuil. Het kan alleen maar beter worden.
Dhr. Stroot: vertrouwt de belofte voor voldoende geld niet. 20 jaar terug was het geld ook op voor de Drentse Buurt, dit gebeurt nu weer. De beloftes komen niet uit. Zo moeten de woningen aan de singel in 14 dagen worden opgeknapt, terwijl ze al twee jaar leeg staan!
Hoe kan de Woonplaats weer vertrouwen krijgen?
Mevr. Heyl: zegt dat daartoe eens in de 6 weken er vragenavonden worden georganiseerd. De ideeën moeten nu zichtbaar worden gemaakt, het alleen maar plannen maken is inderdaad niet ten goede gekomen aan de buurt. Maar deels komt het wantrouwen ook uit het verleden. Aan de Buitenweg is een projectbureau. Dat is nu nog niet altijd open. Dat gaat veranderen en er zullen presentaties komen van de jongste ontwikkelingen. Het verdeel en heersgevoel van de individuele aanpak is niet de bedoeling.
Dhr. Holtkamp (oud-bewoner) vindt de plannen mooi en het geld dat gelooft hij ook wel. Maar hij vraagt zich af hoe de jeugdcriminaliteit aangepakt wordt. Zij slopen de leegstaande panden momenteel. Komen hier ook voorzieningen voor van wipkip tot JOP (Jongeren Ontmoetings Plek). In het Eendenpark zou bijvoorbeeld een plek kunnen komen. Als je de huizen mooi wilt laten, dan moet het zeker sociaal veilig zijn.
Iedereen lijkt zich te kunnen vinden in de plannen, maar aan het randgebeuren moet nog veel gebeuren.
Dhr. Visser (stadspartij, gemeenteraad) zegt de prijsdifferentiatie te betwijfelen, gaat het niet meer om de gezinsgrootte, om een bijdrage te leveren aan de wooncarrière?
Dhr. Waslander reageert. Natuurlijk wordt er ook zo rekening gehouden met een wooncarrière. Er komen grotere huizen. Maar hier zit een zeker spanning. De huidige bewoners maken de keuze hoe groot de woning wordt. In de nieuwbouw komen grotere huizen. Maar deze zijn ook duurder. Er wordt ook differentiatie aangebracht door zowel huur als koop aan te bieden.
Dhr. Helmrich zegt dat er in de Drentse Buurt rekening is gehouden met de carrièrewoning. Er zijn vier typen. Hier kunnen bewoners zelf de grootte van variëren. De basistypen kunnen worden uitgebreid.
Mevr. Boxem (bewoner van Pathmos) vraagt zich af of er ook rekening gehouden wordt met het verhuizen. In de huidige huizen zitten onmogelijke bochten. Dhr. Helmrich (en KuiperCompagnons) houdt daar rekening mee.
Dhr. Knal vraagt zich af hoe het met de planning staat. Er worden veel fouten gemaakt, lekkende badkamer, kozijnen die net geschilderd zijn en er door de verbouwing ineens uitmoeten... Dat is weggegooid geld!
Mevr. Pollemans vraagt of er ook aandacht besteed wordt aan het Pathmos effect. Er is sprake van discriminatie van bewoners van Pathmos bij het zoeken naar werk, maar ook bij de Politie. Is dit bekend?
Dhr. Kleinhans zegt dat hij hier geen onderzoek naar heeft gedaan, maar weet dat het bestaat. Het is moeilijk te onderzoeken. Maar zoiets moet weer groeien, net als dat het langzaam verkeerd is gegaan. Iedereen moet uitdragen dat het goed gaat met de wijk en haar bewoners.
Dhr. Schuller beaamt dat. Hij woont al 58 jaar op Pathmos. Vroeger was alles anders. Het is zo gegroeid. Met nieuwbouw moet het mogelijk zijn om het vertrouwen om te buigen. Maar dat kost tijd.
Dhr. Kleinhans weet dat in de Amsterdamse Bijlmer een vergelijkbaar effect was. De herstructurering daar loopt al 15 jaar. En het imago zit in de lift.
Dhr. Timmerman (architectuurcentrum): begrijpt en hoorde van omstanders hoe geschrokken ze waren van de manier van leegstand in de wijk. Het is een no-go area. Hoe geloofwaardig is de overheid dan nog?
Dhr. Bleeker: de Drentse Buurt is een dichte en moeilijke buurt. Ook in de Drentse Buurt is sprake van het Pathmos effect. Hier proberen de corporatie en gemeente aan te werken? Er is extra toezicht op de leegstand. Ook geloofwaardigheid moet groeien. Daarvoor moeten we samenwerken. Soms zijn de doelen daarvoor te hoog gesteld, maar toch wordt er met de volle inzet voor gegaan.
Dhr Ter Weele (bewoner en winkelier): er is nu al veel leegstand. Daar komen over 3 jaar pas weer mensen te wonen.
Dhr. Kaspers: als er in de wijk betaalbare huurwoningen komen, dan stelt dat ook veel mensen gerust. Komt dat ergens ter sprake.
>> Het is niet de buitenkant die zorgt dat de woning onbetaalbaar wordt. Alleen de verbouwingen aan de binnenzijde worden doorberekend in de huur. Dat hebben mensen zelf in de hand. Dit blijft ten dele binnen de huursubsidiegrens.
Dhr. Hoften: blijven de woningen aan de Singelwand?
Dhr. Waslander heeft met het onderzoek van KAW geconcludeerd dat er aan de randen ruimte is voor nieuwbouw. Maar ze zouden eventueel kunnen worden gehandhaafd
Dhr. Helmrich zegt dat de Singelwoningen in het alternatief van de Scheg weg zijn. Ze zouden behouden kunnen blijven maar dat zou hij betreuren. De analyse wijst uit dat het karakter van de Drentse Buurt anders is. Als ze blijven vormt dat een breuk.
Met een dankwoord aan alle aanwezigen en aan de sprekers in het bijzonder wordt de bijeenkomst afgesloten om 22:20 uur.