In het Projectbureau Hart van Zuid in Hengelo presenteerden vier teams, bestaande uit studenten van verschillende vakdisciplines, de resultaten van de masterclass Playtime. Deze masterclass vond in januari plaats op de AKI in Enschede. De studenten kregen als opdracht om ‘the place to be’ in Twente te ontwerpen. Hierin werden zij bijgestaan door enkele ‘Masters’, professionals uit het vakgebied. Het gebied waarvoor de studenten plannen mochten ontwikkelen is nog relatief leeg en ligt ter hoogte van 52.18 NB 6.38 OL. Wel zijn er grote ingrepen in het landschap op komst, namelijk de aanleg van een XL businesspark tussen de snelweg A35 en de Doorbraak. De Doorbraak en het Twente kanaal (zijtak Almelo) geven het gebied de nodige dynamiek. Het dorp Bornerbroek ligt op steenworp afstand.
Het werken met andere vakdisciplines aan de opdracht werd door de studenten als erg aantrekkelijk bevonden. Ook onder tijdsdruk presteren was een goede leerschool. Omdat de meeste studenten Twente niet goed kennen, vonden sommigen de opdracht voor “the place to be” relatief lastig. Het plangebied bood echter genoeg aanknopingspunten ter inspiratie en reflectie. Op 5 februari zijn de resultaten van hun inspanningen aan het publiek getoond. Er was een goede opkomst van ongeveer 80 bezoekers. De plannen hadden de volgende namen: Ecotech Twente, Playtime vs Landscape XL, Twentebroek en Kleurrijk Twente.
De toeristen worden nu naar Twente gelokt door het promoten van rust en ruimte, zoals de reclame ‘Twentejezelf’ laat zien. In de ogen van deze studenten had Twente meer te bieden. Gelegen tussen de Randstand en het Ruhrgebied kan Twente een ‘stepstone’ worden, als centrum voor duurzaamheid, in de breedste zin van het woord. De aanwezigheid van techniek in de vorm van het XL businesspark, water en natuur in de vorm van de Doorbraak en het kanaal als vaarverbinding, geven genoeg aanknopingspunten voor een nieuw duurzaamheidlandschap. Zo werd het plan Ecotech Twente geboren. In de weilanden geen maïs maar zonnecellen, bij de boerderijen geen voedersilo’s maar windturbines, en wat dacht u van overnachten op vijftig meter hoogte in de kop van een windmolen. Het XL businesspark wordt op deze manier een ECO-businesspark. Allerhande bedrijven op gebied van duurzaamheid en recycling zullen er te vinden zijn. Ook wordt het mogelijk het duurzame leven hier uit te proberen in Eco-vakantiewoningen. Techniek, natuur en recreatie zullen samenkomen In het plan Ecotech Twente.
Download de presentatie van Ecotech Twente
Ook voor deze studenten gaf de rust en ruimte van Twente stof tot nadenken. Een pretpark hoort hier niet, maar een XLbusinesspark evenmin. Voor de bedrijven die zich op dit bedrijventerrein willen vestigen, werden door deze groep randvoorwaarden geformuleerd. Zo moeten de bedrijven innovatief, duurzaam, streekgebonden en representatief zijn. Voor de bezoekers van het nieuwe recreatielandschap vonden zij het belangrijk om Twentse landelijkheid te ervaren en tegelijkertijd inzicht te geven in productieprocessen, zodat een combinatie van educatie en avontuur zou ontstaan. De oplossing werd gevonden in een meerlagen landschap waarbij de industriële productie ondergronds plaatsvindt. Als voorbeeld werd de melkproductie genoemd. De Twentse boerenbedrijven leveren de melk aan de fabriek die ondergronds staat. De recreant bezoekt een boerderij en kan via glazen daken in de fabriek kijken. Door de fabrieken en zware infrastructuur ondergronds aan te leggen, krijgt Almelo een mooie overgang tussen stad en land. Zo ontstaat en interessant nieuw gebied met de authentieke Twentse boerenerven en daarnaast innovatieve architectuur in een ondergrondse wereld. De prachtige ‘artist impressions’ die deze groep liet zien, toonden een modern sprookjeslandschap.
Download de presentatie van Landscape XL
Doel van deze ‘place -to-be’ is om de bezoeker een echt ‘Twente gevoel’ te laten beleven. Echter niet het gevoel van het heden, maar van verleden en toekomst. Het nieuwe recreatielandschap krijgt de naam Twentebroek, afgeleid van het streekgebonden ‘ broeke’, wat moeras betekent. Twentebroek is een streekeigen themagericht landschapspark met clusters vakantiewoningen, waar recreanten in aanraking kunnen komen met ambachten, sport of technologie. Hiervoor werden door de studenten twee zones ontwikkeld; ‘Twentebroek-nostalgie’ en ‘Twentebroek-toekomst’. De eerste speelt in op de hang naar nostalgie. Recreanten maken kennis met authentieke Twentse gebruiken , zoals klootschieten en midwinterhoornblazen. De recreatiewoningen zijn in historische stijl ontworpen en het landschap bestaat uit een natuurlijk ontwikkeld bos. Twentebroek-toekomst gaat in op innovatie en duurzaamheid. Er zijn workshops voor het maken van hypermoderne stoffen, nieuwe biersoorten en kunstofklompen. De omgeving is een modern parklandschap met rechte lanen, bloemenweiden en sportvelden. De vakantiewoningen hebben een moderne architectuur. De beide zones worden verbonden door het Twentekanaal. Door het sterke contrast tussen oude gebruiken en innovaties heeft Twentebroek voor iedereen wat te bieden.
Download de presentatie van Twentebroek
In Kleurrijk Twente vormt ‘contrast’ de inspiratiebron. In dit ontwerp echter niet het contrast tussen verleden en toekomst, maar tussen ‘snel’ en ‘langzaam’. In de netwerkstad Twente liggen stad en platteland dicht bij elkaar. De beleving van het landschap geschiedt op verschillende snelheden: Gehaast over snelwegen of toerend en wandelend over landelijke wegen. Door middel van het plaatsen van kunst moet het mogelijk worden om die verschillende belevingen meer waarde, kracht en emotie te geven. Op deze manier wordt een extra culturele laag aan het landschap toegevoegd. Zo kunnen bijvoorbeeld langs de snelwegen grote objecten worden geplaatst die in één oogopslag waar te nemen zijn. Op de fiets is het mogelijk om de kunst echt te gaan verkennen en ontdekken. Deze kunst hoeft niet alleen vorm te krijgen in beelden, maar kan ook verweven worden met het Twentse landschap. Kunst kan shockeren, vervreemden, verbazen. Wandelend kan kunst zelfs een activiteit worden. Ook vanuit de lucht kan een plek herkenbaar worden door een grootschalige kunsttoepassing. Door het ontwikkelen van verschillende routekaarten ‘snel’,’ normaal’ en ‘langzaam’, kunnen verschillende doelgroepen op verschillende manieren Twente gaan ontdekken.
Download de presentatie van Kleurrijk Twente
Na de presentatie van de plannen werd door het publiek en de twee masters commentaar gegeven op de vier ‘places to be’. Volgens de Masters Sandra Schuit en Hilde Blank waren alle plannen visionair en hadden ze een vooruitkijkend concept. Ecotech en Landscap XL zijn daarin het extreemst, Kleurrijk Twente en Twentebroek lagen dichterbij de realiteit. De plannen van Playtime vs XL landscape en Kleurrijk Twente spraken daarnaast sterk tot de verbeelding. Minpunt van de plannen was dat deze nog niet goed in het bestaande landschap zijn geïntegreerd. Wellicht kwam dit door het ontbreken van het discipline landschapsarchitectuur in de groepen.
Hilde Blank prees de studenten, omdat zij uit het niets zulke verschillende ideeën tot stand hebben gebracht. Volgens haar kan hier een wijze les uit worden getrokken; bij het ontwikkelen van nieuwe plannen moet veel meer integraal naar alle aspecten worden gekeken. Landschap en ecologie, werken en recreatie, economie en duurzaamheid; in alle plannen kwam een grote mate van verwevenheid voor. Duidelijk werd ook dat de huidige tijd vraagt om het toevoegen van de component cultuur en duurzaamheid in plannen. Voor het huidige XLbusinesspark zou dat een opsteker kunnen zijn.
Ook de vertegenwoordiger van Stichting Dorpsbelangen Bornerbroek, die op deze avond aanwezig was , heeft veel inspiratie opgedaan voor het dorp en de omgeving: De combinatie van hightech bedrijven op het XL Businesspark en eco gerichte bedrijvigheid in het groene buitengebied, of kunstobjecten langs fiets- en wandelroutes die uitnodigen tot ontdekking van het landschap.
De masters concludeerden dat in alle plannen prachtige bouwstenen zitten om een place- to- be te maken. De echte place-to-be moet echter nog worden uitgevonden. Door het publiek werd geconcludeerd dat een mix van de verschillende plannen de perfecte ‘place-to-be’ zou opleveren.