Vanavond is de eerste avond van het drieluik over de uitwerking van de gedachten rondom Regio Metropool Twente. We mogen zo'n 60 bezoekers verwelkomen.

We besteden aandacht aan de innovatieve metropool onder de noemer Smart City & Landscape.

Op 13 april gaan we het hebben over de circulaire metropool met de focus op circulaire economie en Twentse kringlopen en op 10 mei gaat het over Hotspots en netwerken van innovatie.

Peter van Roosmalen, coördinator van het Architectuurcentrum Twente schetst de kaders van het drieluik. Het AcT wil zich hiermee profileren als platform voor de leefomgeving.

2 camera's zullen de gehele avond registreren. Op de website van het AcT zal een korte visual geplaatst worden, aan het eind van de serie zal een totaal-presentatie worden gemaakt.

Partner van vanavond is Saxion Hogeschool, en we zijn blij dat we vanavond van hun faciliteiten gebruik mogen maken.

Frans Jorna, directeur "slimme stad Utrecht" (en voorheen lector bij Saxion) leidt ons als moderator door de avond . Frans stelt zichzelf voor en geeft een inkijkje in zijn dagelijkse werk (wat betekenen zelfrijdende, autonome auto's voor de binnenstad, wat is de invloed van gedeelde, individuele vervoermiddelen, worden parkeergarages overbodig en vallen daardoor bijv. parkeerinkomsten weg? Dit zijn geen vragen voor de verre toekomst , maar dit kan in 2020 realiteit zijn!)

Als eerste geeft Frans het woord aan dr. Mettina Veenstra, lector Media, Technology & Design bij Saxion. Haar bijdrage van vanavond gaat over de invloed van de Smart City-ontwikkeling op de openbare ruimte.

In de gemeente Enschede is de afgelopen paar jaar een kernteam aan het werk waarin o.a. ook Saxion en de UT vertegenwoordigd zijn.

In het kader van verdeling van landelijke pilots wordt in Enschede door het kernteam gewerkt aan de slimme binnenstad.

Daarbij zijn een aantal problemen geadresseerd bijv.:

-toenemende winkelleegstand als gevolg van de economische crisis en als gevolg van opkomst van het internet

-wateroverlast t.g.v. klimaatverandering.

De Smart City uitwerking stoelt op een paar peilers, bijv.:

-een hoge kwaliteit van leven

- noodzakelijke samenwerking tussen vele (alle) stakeholders

-inzet van slimme digitale technologie, die samenwerkt met traditionele infra- en verkeerskundigestructuren, architectuur en stedenbouw. Maar ook met menselijk en sociaal kapitaal

-(vanwege die intensieve samenwerking met "alles") : regierol van gemeenten.

Door het kernteam is de Smart City benaderd als een Ecosysteem, gebouwd middels Apps in de vorm van een navigatiesysteem, gevoed met real-time data.

Via het API-interface en het Smart City platform is er input van ontelbare sensoren (m.n. camera's, tellingen van aanwezige mobiele telefoons etc. etc.).

De presentatie is in de vorm van de Dataskyline met allerlei actuele info over de stad, vanuit diverse "Views" (bijv. veiligheid of crowd-management)

Het platform moet een rijke voedingsbodem worden en geen kille, steriele technologie.

Momenteel is de opgave om de interface van het platform geschikt te maken voor input van bedrijven en burgers.

De Dataskyline is inmiddels een product geworden dat dezer dagen via de gemeente openbaar wordt.

Practische zichtbaarheid is belangrijk om weg te komen van het hoge abstractieverhaal.

Daartoe zijn leiderschap, visie, strategie en focus belangrijk. Maar ook bindende afspraken over beschikbaarheid en gebruik van sensoren.

Tenslotte geeft Mettina aan dat een goed functionerende openbare ruimte, met bijv. een serie aantrekkelijke ontmoetingsruimten, maar ook de kwaliteit van het OV, van grote invloed zijn op de innovatiekracht van een stad en regio.

Frans Jorna dankt Mettina voor haar inbreng en zoomt nog even in op de noodzakelijke samenwerking van alle denkbare actoren, bijv. m.b.t. het delen van de opbrengst van sensoren. "Het lijkt zo makkelijk, maar intussen....".

Vervolgens komt Inge Bakker aan het woord. Inge is onderzoeksmanager bij Kennispunt Twente, de regionale bundeling van onderzoek en statistiek van de Twentse netwerkstad (missie:verbeteren van de kennispositie van de netwerkstadgemeenten) Kennispunt heeft geen comerciële belangen en werkt intensief samen met UT en Saxion en het Twentse bedrijfsleven. Voor die samenwerking moeten regelmatig weerstanden worden geslecht. Het credo daarbij is: klein beginnen en vertrouwen opbouwen.

Inge laat zich bij haar presentatie bijstaan door Jan Willem Veldman en door Paul Benneworth (senior onderzoeker UT).

Noodzakelijk uitgangspunt van "Smart" is de beschikbaarheid van open data.

Dat levert o.a.op:

-transparantie

-stimulansen voor bedrijfsleven en (overheids)instellingen

-participatie en cocreatie

-data "awareness" (bewustwording).

Voorbeelden hiervan zijn bijv.:

-hoe doet een andere gemeente het (financieel)?

-stmulerend gedrag tussen overheid en bedrijfsleven en vv, met "hackaton"-varianten (iedereen die wil/kan gaat aan de slag met aangeboden open data en komt tot (soms) unieke conclusies en toepassingen)

-goed voorbeeld: participatie in het sociale domein in Enschede., bijv. toegankelijkheid voor mindervaliden.

Paul Benneworth benadrukt de rol van landscaping, stedenbouw en architectuur. Mensen moeten in en van hun omgeving leven. Vastgoed(ontwikkelingen) en techniek zijn dus van groot belang in Smart Cities.

De te gebruiken gereedschappen zijn eindeloos, bijv. burgerwachten en buurten die hun eigen app opbouwen of inwoners die hun eigen toeristische route uitzetten en delen

Kortom: de organisatie en borging van de creatieve inbreng van burgers (een ieder) is waardevol.

Gerdien Looman (senior adviseur stedelijke samenwerking (dossiers ruimte en economie) bij de gemeente Enschede) geeft aan dat bij een Smart City Agenda als in Enschede alles met alles te maken heeft, met een zeer breed speelveld, bijv.:

-het in kaart brengen en oplossen van sociale en economische vraagstukken.

-de implementatie van nieuwe technologieën waardoor nieuwe kansen en uitdagingen ontstaan.

-de noodzaak tot andere manieren van werken en veranderende rollen van stakeholders (bijv. het einde van de informatievoorsprong van overheden).

Enschede werkt internationaal samen met zustersteden Palo Alto en Heidelberg.

Het is nauwelijks te doen om keuzes te maken uit het overweldigende data-aanbod. Daarin wordt ook niet teveel energie gestoken, er wordt "gewoon" aan de gang gegaan.

Voor Enschede ligt de focus op:

-verzamelen van data

-binnenstedelijke ontwikkelingen

-mobiliteit (toepassingen IT en app's)

-veiligheid

-sociaal-economische vraagstukken.

Dit laatste kan bijv. met een facebookachtige applicatie waarmee werkzoekenden en het werkplein voortdurend met elkaar in contact staan..

De binnenstadsbeleving is een economisch speerpunt. Het gaat om meer dan alleen een goede bewegwijzering. Enschede wil zich ontwikkelen als "living-lab", met wifi-toepassingen in de gehele binnenstad.

Er zijn voor de binnenstad nog talloze projecten ideeën. Een belangrijk punt van aandacht is de privacybescherming.

Het programma wordt afgesloten met een drietal pitches van ontwerpers/engineers/entrepeneurs uit de regio die allen bijdragen aan Smart Cities.

Twan Pastoor van Wirelab werkt , samen met o.a. Attack en Grolsch aan interactieve projecting. (voorbeeld: projecties op bestrating Wilminkplein). Met de gemeente Enschede wordt gewerkt aan Interactieve Projection Mapping.

Momenteel ligt de focus nog op entertainment. Over 5 jaar zal informatieoverdracht het belangrijkst zijn.

Floris Schreuder is van 100%FAT. Zij hebben o.a. tijdelijke projecties op de Oude Markt gemaakt (Gogbot) en de interactieve woonkamers (met 12 levensverhalen) in de TwentseWelle, alsmede de 18 presentatievitrines in the Gallery. Binnenkort wordt de Dataskyline van Enschede ook in een vitrine gepresenteerd.

M.b.v. camera's en internet kunnen realtime beelden worden "gemengd" met beelden uit het verleden of uit de toekomst.

Groot probleem is dat de huidige stadswifi ongeschikt is. Er is een hoge bandbreedte van glasvezel nodig. Wellicht biedt een super 5G-net uitkomst.

Er moet in de stedelijke omgeving een "inplugbare" infrastructuur komen van hoge bandbreedte data en elektra.

Andries Lohmeijer, Kitt Engineering, wil intermediair zijn tussen creatieve ideeën en toepasbare en praktische realisatie. Zij hebben ervaring met speel/sporttoestellen en overige installaties in de openbare ruimte. Het lichtobject voor Prismare is van Kitt Engineering.

Alle ondernemers delen de mening dat over 5 jaar de burger/inwoner zich prettiger en veiliger moet voelen in de binnenstad, en dat niet de technologie maar de beleving maatgevend is.

Voor alle stakeholders is het van belang dat burgers zelf hun leefomgeving kunnen "meten". Er is onbeperkt toegang tot onbeperkt data.

Bijvoorbeeld de gemeente als eigenaar/beheerder/verantwoordelijke voor de openbare ruimte moet voorbereiden dat burgers met eigen verworven data komen.

Op de vraag wat je nu echt moet met de Dataskyline is het eensluidenfd antwoord dat het pas echt gaat leven als er feedback van de burger komt, m.a.w. een zichtbare terugkoppeling in gedrag (bijv. m.b.t. mobiliteit en/of veiligheid).

De technologie is er om problemen op te lossen/helpen te voorkomen, en niet omgekeerd.

Enschede heeft als afwijkende bijzonderheid dat er veel Duitse gasten komen. Dat biedt extra mogelijkheden en uitdagingen.

Op de vraag wie verantwoordelijk is voor de keuzes en interpretaties van data wordt aangegeven dat (in de huidige constellatie) die voor gemeentelijke issues bij de gemeenteraad ligt.

Peter van Roosmalen rondt af door op te merken dat we aan het begin staat van een enorme ontwikkeling met veel invloed op architectuur, stedenbouw en landschapsontwikkeling.

Peter wijst op de komende bijeenkomst van het Architectuurcentrum Twente, bedankt de inleiders van vanavond en brengt de subsidiënten, deelnemers en ondersteuners van het architectuurcentrum onder de aandacht.

Zonder hen kan het architectuurcentrum niet bijeenkomsten als de huidige organiseren!