In het wederopbouwplan Roombeek (de door de vuurwerkramp getroffen wijk in Enschede zijn ca 1550 woningen gepland, waarvan ca 430 sociale huurwoningen. Van de ca 1120 koopwoningen zal de helft in particiulier opdrachtgeverschap worden gebouwd, het merendeel in de midden- en goedkope sector.
Het stedenbouwkundig plan van Pi de Bruijn kent verschillende stadsmilieus in deze wijk, sommige met een villakarakter, enige meer als tuindorp en andere uitgesproken stedelijk. Ook de architectonische ambitie verschilt per milieu. Er wordt onder andere zorgvuldig rekening gehouden met de uitkomsten van het participatieproces, waarbij de (ex)bewoners aangaven de 'Belgische architectuur aan de keukentafel ontworpen' graag terug te willen zien. Maar ook wordt er op andere plekken gestreefd naar een hoge kwaliteit architectuur.
In de praktijk zal het particulier opdrachtgeverschap inhouden dat iemand die een woning voor zich en zijn gezin wil laten bouwen zich oriënteert bij een van de drie Bouwadviesbureaus om te weten hoe hij het bouwproces zal ingaan. Deze onafhankelijke bureaus, bemand door ervaren kenners van mensen en bouwen, verwijzen de aspirant-bouwers naar een architect, een bouwfirma of een prefabbouwer, ook kunnen zij contacten leggen met gelijkgestemden om samen twee-of-meer-onder-een-kap woningen te ontwikkelen. De richting wordt bepaald door de wensen van de opdrachtgevers zoals die door de bouwadviesbureaus wordt gepeild. Wanneer nodig kan het bouwadviesbureau ook het individuele bouwproces verder begeleiden, inclusief een kritische oplevering.
Natuurlijk staat het iedereen vrij ook zonder deze adviezen aan de slag te gaan met een architect, een catalogusbouwer of zalf een ontwerp te maken. De specifieke situatie in Roombeek en de variatie in kavels met hun voorschriften maakt het echter eenvoudiger om wel eerst een advies in te winnen.
Hoewel in de meeste gevallen niemand gedwongen kan woren een architect het ontwerp voor zijn woning te laten maken, streeft de gemeente (in casu het Projectbureau Wederopbouw), de steenbouwkundige en ook veel bewoners er naar dat de gewenste verscheidenheid in de wijk toch wordt bereikt door een veelkleurig palet van goede architectuur
De bouwadviesbureaus kunnen daarin een belangrijke rol spelen. Zij zullen op de hoogte moeten zijn welke architectenbureaus goed in staat zijn om tegen redelijke kosten particuliere opdrachtgevers van dienst te zijn. De bouwadviesbureaus zullen daartoe een 'kaartenbak' aanleggen, waarin hun cliënten kunnen zien welke architecten wat voor ontwerpen kunnen maken. Het is dus voor architecten van belang dat zij iets te tonen hebben in een formaat dat in een kaartenbak past. Pas dan zullen de opdrachtgevers in gesprek komen en kan het al of niet klikken en tot een opdracht komen.
Belangrijk hierbij is dat er ontwerpen kunnen worden getoond die geschikt zijn om in roombeek te realiseren:
- stedelijk (dus geen vrijstaande boerderettes)
- ook voor mensen met beperkte middelen
- voor beperkte ontwerpkosten
Dit laatste hoeft niet te betekenen dat het 'liefdewerk/oud papier/ hoeft het zijn, maar wel dat het werk mogelijk beperkt wordt tot het maken van een voorlopig ontwerp met karakteristieke principedetails, en dat door goede organisatie een soort bouwstroom kan ontstaan, al of niet in samenwerking met collega's.
Behalve het nu nog grotendeels onbekende arsenaal van potentiële opdrachtgevers (alleen een aantal van de zogenaamde terugkeerders zijn bekend) spelen de volgende partijen een rol in dit komende proces van een geheel nieuw soort bouw van een wijk:
- het Projectbureau Wederopbouw Roombeek, dat onder meer de toewijzing van kavels beheert
- de bouwadviesbureaus: Bouwbureau Particulier Opdrachtgeverschap Domijn/De Woonplaats (Enschede), Primavilla (Rotterdam) en de Stichting Stedelijk Wonen (Enschede)
- de stedenbouwkundige (de Architecten, in casu Pi de Bruijn)
- de speciaal voor dit proces te installeren welstandcommissie van het Oversticht.
Om met een 'Twentse Architectuurcatalogus' de particuliere opdrachtgevers een ruime keuze in voldoende verscheidenheid te geven heeft het Architectuurcentrum Twente een workshop georganiseert, waaraan alle in het architectenregister ingeschreven architecten op persoonlijke titel kunnen deelnemen. De resultaten hiervan zullen worden opgenomen in de 'kaartenbak' en in het binnenkort uit te geven boek naar aanleiding van de cursus voor particuliere opdrachtgevers 'Creëer je eigen huis'.
Foto 1:
De deelnemende architecten, van links naar rechts:
Paul van der Jeugd,
Cecilia Brusconi,
Jaap Jan van den Bosch,
Geja Stassen,
Walter Oude Engberink,
Alexander Gathier,
Carl Voorhaar,
Jan Stegink.
Foto 2, 3 & 4:
De architecten aan het werk.
Foto 5 t/m 10:
De resultaten van de workshop.